สวนพฤกษศาสตร์มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง
เฉลิมพระเกียรติ 80 พรรษา มหาราชา
เป็นสวนที่จัดขึ้นตามนโยบายของรัฐบาล ที่ได้น้อมรำลึกถึงพระราชกรณียกิจของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในด้านการสาธารณสุขรวมถึงภูมิปัญญาด้านสมุนไพรไทย และสนองแผนแม่บทแห่งชาติว่าด้วยการพัฒนาสมุนไพรไทย ฉบับที่ 1 พ.ศ. 2560 – 2564 ผ่านโครงการพัฒนาเมืองสมุนไพร 4 จังหวัด ได้แก่ จังหวัดเชียงราย จังหวัดสกลนคร จังหวัดปราจีนบุรี และจังหวัดสุราษฎร์ธานี ภายใต้วิสัยทัศน์ “สมุนไพรไทยเพื่อความมั่นคงทางสุขภาพและความยั่งยืนของเศรษฐกิจไทย”
คณาจารย์ภาคเภสัชเวท คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร ได้เข้าศึกษาสมุนไพร ณ สวนพฤกษศาสตร์มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง เฉลิมพระเกียรติ 80 พรรษา มหาราชา ตัวอย่างข้อมูลของสมุนไพรที่มีการเผยแพร่ในสวนฯ แสดงได้ดังนี้
กระดังงาไทย
ใบและเนื้อไม้
ยาขับปัสสาวะ
ดอก ปรุงเป็นยาหอม
แก้ลมวิงเวียน
จัดอยู่ในเกสรทั้งเจ็ด
กระโดน
ดอก บำรุงกำลังหลังคลอด
ผล ช่วยย่อยอาหาร
ใบ ใส่แผล
เปลือกต้น สมานแผล
แก้การอักเสบจากพิษงู
ในกรณีงูพิษยังไม่ควรใช้
กระท้อน
ราก เป็นยาขับลม แก้ท้องเสีย
บิด เป็นยาธาตุ
กระทิง
ราก เปลือก ใบ
เมื่อรับประทานเข้าไป
จะมีผลโดยตรงต่อการทำงานของหัวใจ
กระบก
ใบ แก้คันผิวหนัง
เมล็ด
บำรุงไขข้อในกระดูก บำรุงไต
แก้ข้อขัด
เนื้อไม้ ช่วยเจริญอาหาร
ขับพยาธิในเด็ก
กระเบา
น้ำมันที่บีบจากเมล็ด
รักษาโรคผิวหนัง
กระเบากลัก
รากและเนื้อไม้
รักษาโรคผิวหนังเสมหะ
ใบ รักษาแผลสด รักษากลากเกลื้อน
เมล็ด รักษาโรคเรื้อน ชันนะตุ
หิดและวัณโรค
กระพี้จั่น
ยอดอ่อน มีรสฝาดมัน
แกด้เส้นเอ็นพิการ
ลำต้น ใช้ต้มดื่มบำรุงเลือด
เป็นยาพื้นบ้านนอิสาน
การบูร
เนื้อไม้ ให้น้ำมันหอมระเหย
บำรุงธาตุ ขับเสมหะ ขับลม
ขับเหงื่อ แก้ไข้ แก้อาการชัก
กระตุ้นหัวใจ ป้องกันแมลง แก้พิษ
การะเกด
ดอก ปรุงยาหอม
ทำให้ชุ่มชื่นหัวใจ ดอกหอม
มีรสขมเล็กน้อย แก้โรคในอก เช่น
เจ็บคอ แก้เสมหะ บำรุงธาตุ
เกด
เปลือก แก้เลือดออกตามไรฟัน
แก้ไข้ บำรุงกำลัง เป็นยาต้านพิษ
เมล็ด รักษาแผลเปื่อย
แก้ว
ใบ ขับพยาธิตัวตืด แก้บิด
แก้ท้องเสีย
รากและใบ เป็นยาขับประจำเดือน
โกงกางเขา
ราก ต้มน้ำดื่ม บำรุงเลือด
ข่าป่า ข่าโคม (Alpinia malaccensis (Burm.f.)
Roscoe
เหง้า แก้อาการท้องอืดเฟ้อ
จุกเสียด
ต้น ใช้ต้มดื่มแก้โรคบิด
ใบ นำมาโขลกทารักษาเกลื้อน
หัว นำมาโขลกใช้ขับเลือดเสีย
ขี้หนอน
เปลือก แก้ไข้ แก้ชันนะตุ
แก้กระษัย แก้นิ่ว ขับปัสสาวะ
ขับมุตกิต
ขี้เหล็กอเมริกัน
ใบและดอก ใช้เป็นยาระบาย
ถ่ายเสมหะ ทำให้เส้นหย่อน
ถ่ายโลหิตระดูสตรี
คำมอกหลวง
เมล็ด เป็นยาสระผมและฆ่าเหา
แคแสด
ราก ขับเสมหะ รักษาบาดแผล
ขับพยาธิ แก้ตกเลือด
เปลือก แก้บิด รักษาโรคผิวหนัง
ใบ แก้ไขเปลี่ยนฤดุ
รักษาริดสีดวงจมูก
ไคร้ย้อย
ดอก บำรุงหัวใจ ปวดหัว แก้เจ็บคอ
ขับเสมหะ
แก้ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ
จัดอยู่ในเกสรทั้งห้า
เปลือก แก้โรคเหงือกอักเสบ
งิ้ว
เกสรและน้ำมันจากเมล็ด
ใช้ปรุงอาหาร
ยางจากเปลือกและราก รักษาโรคบิด
ดอก แก้ปวดเมื่อย ทำให้นอนหลับ
จำปา
ดอกแห้ง ปรุงยาหอมบำรุงหัวใจ
แก้คลื่นไส้ แก้ไข้ ขับปัสสาวะ
ใบ แก้โรคประสาท
เปลือกราก เป็นยาถ่าย
ชบา
ราก รสเฝื่อน ต้มเอาน้ำดื่ม
ขับน้ำย่อย เจริญอาหาร ลดไข้
ขับระดู โขลกพอก ดับพิษฝี
พิษอักเสบฟกบวม ระบายอุจจาระ
ชาฮกเกี้ยน
ราก บำรุง สตรีหลังคลอด
แก้น้ำเหลืองเสีย ถอนพิษ
ใบ ขับเหงื่อ แก้ท้องเสีย
แก้ไอและบำรุงธาตุ
ชุมเห็ดเทศ
ใบ ต้มน้ำกินเป็นยาระบาย รักษากลากเกลื้อน
ผิวหนังอักเสบเป็นผื่นคัน
ตะขาบหิน
ต้นและใบสด
รักษาแมลงสัตว์กัดต่อย
หรือมีอาการฟกช้ำ บวม ยอก เคล็ด
ตะไคร้
โคนกาบใบ ลำต้น ทั้งสดและแห้ง
มีน้ำมันหอมระเหยช่วยให้เจริญอาหาร
ใข้เป็นยาขับลม
แก้ท้องอืดท้องเฟ้อแน่นจุกเสียด
เตยทะเล ลำเจียก การะเกด
รากอากาศ
ปรุงเป็นยาแก้ปัสสาวะพิการ
แก้หนองใน แก้มุตกิต (ระดูขาวออกเน่าเหม็น)
เตยหอม
ใบสด ตำพอกโรคผิวหนัง
รักษาโรคหืด
น้ำใบเตย
ใช้เป็นยาบำรุงหัวใจให้ชุ่มชื่น
ทับทิม
เปลือกและผลแห้ง
เป็นยาแก้ท้องร่วง ท้องเดิน
แก้บิด แก้โรคลักกะปิดลักกะเปิด
นมวัว
บานบุรีสีม่วง
เปลือกและยางใบ ถ้าใช้น้อย
เป็นยาถ่ายขับน้ำดี
ทุกส่วนของต้น ถ้าใช้มาก
จะเป็นพิษ ทำให้ถ่ายอย่างแรง
และเป็นพิษต่อหัวใจ
บานบุรีเหลือง
เปลือกและยางใบ
ถ้าใช้น้อยเป็นยาถ่ายขับน้ำดี
ทุกส่วนของต้น
ถ้าใช้มากจะเป็นพิษทำให้ถ่ายอย่างแรง
และเป็นพิษต่อหัวใจ
บุกคางคก
หัว ลดปริมาณน้ำตาลในเลือดได้
ซึ่งยับยั้งการดูดซึมของกลูโคลสจากทางเดินอาหาร
ประคำดีควาย
ผลแก่ แก้ไข้ ดับพิษทุกอย่าง
แก้ไข้ แก้เลือด แก้หอบ
แก้โรคผิวหนัง แก้กาฬ
แก้พิษตานซาง
แก้เสลดสุมฝีอันเปื่อยพัง
ประดู่ส้ม เติม
ลำต้น ต้มเป็นน้ำดื่ม แก้เจ็บคอ
และแก้บิด
เปลือก
ตำผสมกับอาหารป้องกันท้องเสีย
เนื้อไม้ บำรุงโลหิต แก้ไข้
ดอก แก้ลมจุกเสียด ขับเสมหะ
ปัตตาเวีย
ยาง เมื่อสัมผัสโดนผิวหนัง
จะทำให้เกิดผื่นคัน
บวมแดงเป็นแผลพุพอง หากโดนตา
จะทำให้ตาบอดได้
ฝิ่นต้น
เปลือก
ใช้เปลือกที่มีรสฝาดปรุงกินเป็นยาคุมธาตุ
แก้ท้องร่วง แก้อาเจียน
พญาสัตบรรณ
เปลือกต้น แก้บิด สมานลำไส้
แก้ไข้หวัด หลอดลมอักเสบ
พะยอม
ดอก ผสมยาแก้ไข้ และยาหอม แก้ลม
บำรุงหัวใจ
เปลือกต้น สมานลำไส้ แก้ท้องเดิน
มี tannin มาก
พิกุล
ดอกแห้ง บำรุงหัวใจ ปวดหัว
เจ็บคอ ขับเสมหะ
แก่นที่ราก บำรุงหัวใจ
บำรุงโลหิต ขับลม
พิลังกาสา
fอก ฆ่าเชื้อโรค แก้พยาธิ
เมล็ด แก้ลมพิษ
ต้น แก้โรคผิวหนัง โรคเรื้อน
ราก แก้กามโรค และหนองใน
พุดน้ำบุษย์
ราก ใช้แก้ไข้ หรือใช้ใบตำพอก
แก้อาการปวดศีรษะได้
โพธิ์ทะเลด่าง
ใบ ใช้รักษาแผลเรื้อรัง
เปลือก ทำให้อาเจียน
แก้โรคทางเดินอาหาร
ราก แก้ไข้ ขับปัสสาวะ ระบายท้อง
ฟ้าทะลายโจร
ทั้งต้น แก้ไข้ทั่วๆ ไป เช่น
ไข้หวัด ระงับอาการอักเสบ ไอ
เจ็บคอ ขับเสมหะ
มะกล่ำต้น
แก้ทางเสมหะ แก้ร้อนใน แก้หืดไอ
แก้ริดสีดวงทวารหนัก (ไม่ระบุส่วนที่ใช้)
มะกาเครือ
ต้น เป็นยาฟอกโลหิต
ผล แก้พิษ ต่อหรือแตนต่อย
มะเกลือ
ผลสด
มีสีเขียวจัดใช้ในการถ่ายพยาธิ
กำจัดตัวตืด หรือไส้เดือนตัวกลม
มะขาม
เมล็ด
ใช้สำหรับการถ่ายพยาธิตัวกลม
พยาธิเส้นด้าย
มะขามป้อม
ผล แก้ไอ ขับเสมหะ ทำให้ชุ่มคอ
น้ำจากผล แก้ท้องเสีย ขับปัสสาวะ
มะคะ
ปุ่มจากเนื้อไม้ ใช้แก้พยาธิ
โรคผิวหนัง
หรือจะต้มให้เดือดแล้วใช้ไอที่ระเหยรมหัวริดสีดวงทวาร
ช่วยให้ริดสีดวงฝ่อแห้ง
มะค่าแต้
เปลือกต้น แก้ซาง
ต้มน้ำดื่มแก้อีสุกอีใส
มะเดื่อปล้อง
ใบ ต้มน้ำดื่ม รักษาอาการไข้
หนาวสั่น
ปัสสาวะเหลืองหรือเป็นเลือด
ราก ลำต้น เหง้า ต้มน้ำดื่ม
กระตุ้นการหลั่งน้ำนม แก้หวัด
มะตาด
ราก ถอนพิษไข้
ผล บำรุงร่างกาย ลดไข้
เป็นยาระบาย แก้ปวดท้อง แก้ไอ
มะตูม (Aegle
marmelos (L.) Corrêa วงศ์ Rutaceae
ผลดิบแห้ง แก้ท้องเสีย
ผลสุก เป็นยาระบาย ช่วยย่อยอาหาร
ใบสด คั้นน้ำกินแก้หลอดลมอักเสบ
เปลือกรากและต้น
รักษาไข้มาลาเรีย
มะนาวโห่
ผล ฆ่าเชื้อ ขับปัสสาวะ
เปลือก แก้บิด
ขับน้ำเหลืองเสีย แก้ท้องเสีย
มะเฟือง
ใบและราก แก้ไข้
ผลสุก ขับเสมหะ ขับปัสสาวะ
ขับเลือดเสีย
ดอก ขับพยาธิ
มะม่วงหิมพานต์
ยางจากผลสด ยางจากต้น
เป็นยารักษาหูด
มะหาด
แก่น เป็นยาขับพยาธิตัวตืด
ละลายกับน้ำ ทาแก้ผื่นคัน
ราก แก้ไข้ แก้กระษัยเส้นเอ็น
มังคุด
เปลือก, ผลแห้ง
รักษาโรคท้องเสียเรื้อรังและโรคลำไส้
ท้องเดิน ยาแก้บิด เป็นยาคุมธาตุ
รักษาน้ำกัดเท้า รักษาบาดแผล
สมานแผล
มิราเคิล
ผลสุกแก่ จะมีสีแดงสด
เมื่อรับประทานเข้าไปแล้ว
สารไกโคโปรตีนในผลจะไปเคลือบผิวของลิ้นอยู่นานประมาณ
1-2 ชั่วโมง
เมื่อรับประทานผลไม้ที่มีรสเปรี้ยวในทางตรงกันข้ามจะมีรสชาติหวานคล้ายน้ำตาล
เมเปิล
น้ำเชื่อมเมเปิล
ช่วยกระตุ้นภูมิคุ้มกันของร่างกาย
และลดปริมาณโคเลสเตอรอล
โมกบ้าน
ราก รักษาโรคผิวหนัง เรื้อน
และคุดทะราด
ยอบ้าน
ผลโตเต็มที่แต่ไม่สุก
มีคุณสมบัติเป็นยาขับลม
บำรุงธาตุ เจริญอาหาร
แก้เหงือกเปื่อย ขับเลือดลม
ผลดิบ แก้อาการอาเจียน
ยี่โถ
ราก รักษาโรคผิวหนัง หืด
และพอกแผล
เปลือก รักษาแผลพุพอง
ใบ ลดอาการบวม แก้ไข้มาลาเลีย
ไล่แมลงวัน
ผล ขับปัสสาวะ บำรุงหัวใจ
ว่านงาช้าง
ใบ แก้โลหิตตีขึ้น
แก้สันนิบาตหน้าเพลิง
ว่านลิ้นมังกร
แก้พิษตะขามและแมงป่อง
ช่วยถอนพิษดีมาก (ไม่ระบุส่วนที่ใช้)
วาสนา
ราก
บรรเทาอาการปวดจากการคลอดบุตร
ใบ แก้ปวดท้อง
สะตือ
ทั้งต้น แก้สุกใส ฝีดาษ
แก้ไข้หัวทุกชนิด
สัก
ใบ ลดน้ำตาลในเลือด บำรุงโลหิต
รักษาประจำเดือนไม่ปกติ
แก้แพ้โลหิต ขับลม ขับปัสสาวะ
แก้ทางเดินปัสสาวะอักเสบ
แก้เจ็บคอ
สารภี
ดอกแห้ง
ปรุงยาหอมบำรุงหัวใจให้ชุ่มชื่น
ชูกำลัง จัดอยู่ในเกสรทั้งห้า
สาวสันทราย
ราก ใช้เป็นยาขับลม
เปลือก แก้บิด แก้ท้องร่วง
ดอก แก้ไข้ระบาย
เสลา
เปลือก ฝาดสมานแผล แก้ท้องเสีย
หญ้าหนวดแมว พยัพเมฆ
ราก ขับปัสสาวะ
ทุกส่วน แก้โรคไต
รักษาโรคปวดตามสันหลัง
และบั้นเอว รักษาโรคนิ่ว
รักษาโรคเยื่อจมูกอักเสบ
หนานเฉาเหว่ย
หนานเฝยเฉ่า
ใบ มีรสขมจัด
ใช้ต้มกับน้ำแล้วดื่ม
ตำรายาจีนระบุว่าสามารถช่วยลดเบาหวาน
แก้อาการของโรคเกาต์
และลดความดันโลหิตสูงได้
หอมหมื่นลี้
ใบ ลดไขมันและโคเลสเตอรอล
ป้องกันโรคหัวใจและโรคมะเร็ง
โดยการต่อต้านอนุมูลอิสระ
ช่วยควบคุมความดันเลือด
หางไหลแดง
เถาสด แห้ง หรือ ราก ต้น
ยารักษาเหา หิด
ยาสำหรับใช้เบื่ออาหาร ฆ่าแมลง
ไล่แมลง
หิรัญญิการ์
เมล็ด เป็นยาบำรุงหัวใจ
บำรุงกำลัง
เหมาะสำหรับผู้ที่มักมีอาการอ่อนเพลีย
ไร้เรี่ยวแรง
ทุกส่วนของต้น
เมื่อรับประทานทำให้หัวใจถูกกระตุ้น
เร่งการทำงานของหัวใจทำให้หัวใจวายได้
เหงือกปลาหมอ
(Acanthus ebracteatus Vahl
ต้น ทั้งสดทั้งแห้ง แก้แผลพุพอง
ใบ เป็นยาประคบแก้ไขข้อเสบ
แก้ปวดต่างๆ รักษาโรคผิวหนัง
ขับน้ำเหลืองเสีย
อบเชยญวน
เปลือกต้น รสหอม
บำรุงหัวใจ แก้อ่อนเพลีย
ทำให้มีกำลัง ขับผายลม บำรุงธาตุ
แก้บิด
บดเป็นผงใช้เป็นเครื่องเทศใส่อาหาร
อบเชยต้น (Cinnamomum
iners Reinw. ex Blume
ใบ ปรุงเป็นยาหอม
แก้ลมวิงเวียน
และจุกเสียดแน่นลงท้อง
เป็นยาบำรุงกำลังบำรุงธาตุ
อะโวคาโด (Persea
เนื้อผล
มีประโยชน์ในการป้องกันโรคหัวใจ
ช่วยลดไขมันในเส้นเลือดและช่วยลดน้ำหนักได้ดี
เพราะปริมาณคาร์โบไฮเดรตต่ำ
แต่มีน้ำตาลต่ำ
อินทนิลน้ำ (Lagerstroemia speciosa (L.)
Pers.
ใบ รักษาโรคเบาหวาน
ลดน้ำตาลในเส้นเลือด ขับปัสสาวะ
Home Page
นี้สร้างเมื่อเมษายน 2561
กลับไปหน้า
การศึกษาสมุนไพร ณ ไร่ชาฉุยฟง
ศูนย์วิจัยน้ำมันชาฯ
และสวนพฤกกษศาสตร์แม่ฟ้าหลวงฯ