กระแจะ

ชื่อวิทยาศาสตร์	Naringi crenulata (Roxb.) Nicolson
ชื่อพ้อง	Limonia crenulata Roxb., Hesperethusa crenulata (Roxb.) Roem.
ชื่อวงศ์	RUTACEAE
ชื่อสามัญ
ชื่ออื่นๆ
ภาคกลาง พญายา ภาคกลาง, ราชบุรี ตุมตัง ภาคเหนือ กระแจะจัน, ขะแจะ มอญ คะนาว
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์	ไม้ต้นผลัดใบ สูง 2 - 10 ม. เปลือกต้นสีน้ำตาลอ่อนออกเขียว แตกเป็นร่องตามยาวหรือเป็นสะเก็ดขนาดเล็ก ตามกิ่งมีหนามแหลมยาว ใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ ออกเรียงสลับ ใบย่อยมี 1 - 3 คู่ รูปรีหรือรูปไข่ กว้าง 1.3 - 3.4 ซม. ยาว 1 - 9 ซม. ปลายใบแหลมหรือมน โคนใบสอบ ขอบใบจักมน แผ่นใบเรียบ สีเขียว ผิวใบมีต่อมน้ำมัน แกนกลางใบและก้านใบแผ่เป็นปีกทั้งสองด้าน ก้านใบยาว 1 - 6 ซม. ดอกออกเป็นช่อตามซอกใบหรือตามกิ่งด้านข้าง ดอกสีขาวอมเหลือง กลีบเลี้ยงมี 4 กลีบ กลีบดอก 4 กลีบ มีต่อมน้ำมัน เกสรเพศผู้มี 8 อัน ผลรูปทรงกลม ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 0.7 - 1.2 ซม. ผิวเรียบ มีต่อมน้ำมัน เมล็ดเล็กสีน้ำตาลมี 1 - 4 เมล็ด
ประโยชน์ทางยา
ใบ ยาแก้ลมบ้าหมู ราก ยาถ่าย ขับเหงื่อ รักษาโรคลำไส้ ฝนทาทำให้หน้านวลเหลือง แก่น ดองกับสุรากินแก้กระษัย โลหิตพิการ ดับพิษร้อน แก้ไข้ บดเป็นผง ทาผิว อาจผสมขมิ้น เรียก แป้งทานาคา ผลแห้ง ยาบำรุง แก้ไข้ แก้พิษ แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ อาหารไม่ย่อย เปลือกต้น รสหอมสุขุม แก้ไข้ ขับผายลม
DNA barcode	ตัวอย่าง
รูปภาพ
เอกสารอ้างอิง
ศูนย์พัฒนาตำราการแพทย์แผนไทย มูลนิธิการแพทย์แผนไทยพัฒนา. (2549). พฤกษชาติสมุนไพร. หน้า 31.