สับปะรด


ชื่อวิทยาศาสตร์ Ananas comosus (L.) Merr.
ชื่อพ้อง Ananas sativus Schult.f.
ชื่อวงศ์ BROMELIACEAE
ชื่อสามัญ Pineapple
ชื่ออื่นๆ
กะเหรี่ยง-ตาก เนะซะ
กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน แนะ
เงี้ยว-แม่ฮ่องสอน หมากเก็ง
เชียงใหม่ บ่อนัด
ภาคเหนือ มะขะนัด, มะนัด
กรุงเทพมหานคร สับปะรดลาย
ภาคกลาง สับปะรด
เขมร ม้าเนื่อ
ภาคใต้ ขนุนทอง, ยานัด, ย่านนัด
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ ไม้ล้มลุก มีอายุหลายปี สูงประมาณ 75 - 100 เซนติเมตร ลักษณะของลำต้นจะแตกออกมาเป็นกอใหญ่ ไม่มีกิ่งก้านใดๆ จะมีเพียงกาบใบที่ห่อหุ้มลำต้นไว้ มีปล้องสั้นๆ ลำต้นแก่ค่อนข้างแข็งแรง และออกหน่อใหม่ด้านข้าง

ใบ เป็นใบเดี่ยว เรียงแบบบันไดเวียนอย่างหนาแน่นอยู่ตามลำต้น ไม่มีก้านใบ ลักษณะใบเป็นแผ่นเรียวยาวคล้ายดาบโค้ง เนื้อใบแข็ง ปลายใบเรียวแหลม ขอบใบมีหนามบ้างเล็กน้อยที่ใกล้กับปลายใบและโคนใบ แผ่นใบเรียบสีเขียวเข้ม ท้องใบสีขาวนวปนสีน้ำเงิน

ดอก ออกดอกเป็นช่อใหญ่ที่ยอดโผล่ออกมาจากกลางกอ มีดอกหนาแน่น ก้านช่อใหญ่และยาว แต่ละดอกมีกลีบรองกลีบดอก 3 กลีบ สั้นและฉ่ำน้ำ กลีบดอกมี 3 กลีบ ด้านบนสีฟ้าอมม่วง ด้านล่างสีขาว

ผล เป็นผลที่เกิดจากช่อดอกทั้งช่อเจริญร่วมกัน มีผนังเชื่อมติดกัน ลักษณะผลรูปร่างเกือบกลม รูปไข่ป้อม หรือทรงกระบอก โคนกว้างกว่าปลาย มีใบเป็นกระจุกที่ปลายของผล
ประโยชน์ทางยา
ใบสด รสเฝื่อน เป็นยาถ่ายและฆ่าพยาธิในท้อง เป็นยาขับปัสสาวะ แก้กระษัย ทำให้ไตมีสุขภาพดี
ผล ผลเปรี้ยวอมหวาน แก้เสมหะ น้ำลายเหนียว แก้ไอ ระงับอาการอักเสบบวมของเนื้อเยื่อ ฟอกโลหิต ย่อยอาหารกระเพาะลำไส้
ผลดิบ รสเปรี้ยวอมหวาน เป็นยาระบายอ่อนๆ ใช้ห้ามโลหิต แก้ทางปัสสาวะ ฆ่าพยาธิและขับโลหิตระดู
ผลสุก รสเปรี้ยวอมหวาน ขับปัสสาวะ ขับเหงื่อและบำรุงกำลัง ช่วยย่อยอาหาร แก้หนองใน
ไส้กลางสับปะรด แก้ขับเบา
เปลือกผล รสเฝื่อนเปรี้ยว แก้กระษัย บำรุงไต ขับปัสสาวะ
เหง้าและตะเกียง รสหวานเย็น ต้มดื่มขับปัสสาวะ ขับนิ่ว แก้มุตกิดขาว แก้หนองใน
ราก รสเฝื่อน แก้นิ่ว ขับปัสสาวะ กัดและล้างทางเดินปัสสาวะ แก้ขัดข้อ แก้กระษัย ทำให้ไตสุขภาพดี แก้หนองใน
DNA barcode ตัวอย่าง
รูปภาพ
ข้อมูลเพิ่มเติม อ่าน
เอกสารอ้างอิง
อ.โชติอนันต์ และคณะ. (2551). สมุนไพรไทย สำหรับงานสาธารณสุขมูลฐาน. หน้า 213.